Health: የቆዳ እርጅናን ለመከላከል 4 ጠቃሚ መመሪያዎች

ሊሊ ሞገስ
ቆዳችን ያለንበትን የጤና ደረጃ በከፍተኛ ሁኔታ መግለፅ የሚችል የአካላችን ክፍል ነው፡፡ ጤናማ ቆዳ አስተውላችሁ ከሆነ በተፈጥሮ በጣም ለስላሳ፣ የሚያበራ(Glow)፣ ከሁሉም ቦታ እኩል የውጥረት(Tone) ደረጃ ያለው፣ ከምንም አይነት ሽፍታና የቆዳ እክሎች የጠራ ሆኖ እናያለን፡፡ ሁላችንም እንደምናውቀው የተቆጣ ቆዳ በተለይ ለሌላው በሚታየው ክፍላችን ላይ ማለትም እንደ ፊትና እጅ የመሳሰሉት ላይ ሲታይ በጣም ያስጨንቃል፤ ይረብሻልም፡፡

ግን ለምንድን ነው ቆዳ የሚታመመው? ባሉት መረጃዎች መሰረት ይህ ነው የሚባል አንድ መልስ የለም፡፡ ነገር ግን ለቆዳ መቆጣትና ለተለያየ የቆዳ ችግሮች እንደ መንስኤ ከሚጠቀሱት ውስጥ በዋነኛነት ዘመናዊ የአኗኗር ዘዴ የሚፈጥረው ጫና እና አካላዊ ውጥረት(Physical stress) ተፅዕኖዎች ቅድሚያ ተጠቃሽ ናቸው፡፡ ለምሳሌ ያህል የአካባቢ ብክለት በስራችንና በኑሮአችን ምክንያት የሚፈጠር ውጥረት፣ በየምግቦቻችን፣ የመዋቢያና የመፀዳጃ ዕቃዎች ውስጥ የሚገቡ ከጤና አኳያ አላስፈላጊ የሆኑ ኬሚካሎች ወዘተ… ሲሆኑ ይህ ሁሉ ግብዓት እንደ ኮክቴል ሆኖ በአካላችን ስርዓት ላይ እንደ ውርጅብኝ ይወርዳል፤ የአካላችንን በሽታ የመከላከል አቅሙን ያዳክሙታል፡፡ በተለይ ደግሞ ስር የሰደዱ የጤና ችግሮች ካሉ ተደራርቦ የዚህ ሁሉ ጫና ውጤት በቆዳችን ላይ ይንፀባረቃል፡፡
ይህንን የቆዳ ችግር ለመፍታት ግን ይሄ ነው የሚባል አንድ የምግብ አይነት ብቻ እንዳለ ብነግራችሁ ምን ያህል ደስ ባለኝ ነበር፡፡ ጉዳዩ ግን ሌላ ነው፡፡ እርግጠኛ ሆኜ የምነግራችሁ ግን አመጋገብና የአኗኗር ዘዴአችን በቆዳችን ጤንነት ማለትም እንደአንዱ የአካላችን ትልቁ ክፍል ስራውን በትክክል መስራት እንዲችል፣ የማርጀት ፍጥነቱ ላይ የቆዳ ችግሮችን መበርታትና የመዳን ፍጥነት ላይ ትልቅ ተፅዕኖ እንዳለው ነው፡፡
ስለዚህ ልክ እንደወትሮ ስለምግብ አይነቶችና ስለ አመጋገብ ከመግለፄ በፊት የቆዳችን ስራ ምን እንደሆነና እንዴት እንደሚሰራ በቅድሚያ መገንዘቡ ጠቃሚ ይመስለኛል፡፡

የቆዳችን አገልግሎት
ቆዳችን በሰውነታችን ውስጥ ከሚገኙ ክፍሎች ውስጥ እጅግ በጣም ትልቁ ሲሆን በአማካይ ወደ 2.7 ኪ.ግ ይመዝናል፡፡ ቆዳችን ከሚያከናውናቸው ስራዎች ውስጥ ዋና ዋናዎቹ የሚከተሉት ናቸው፡፡
1. የመከላከል ሥራ (Protection) 
የመጀመሪያው የቆዳችን ሥራ የተለያዩ የአካላችንን ክፍሎች ከውጫዊው ዓለም ጥቃት መከላከል ነው፡፡ ቆዳችን ሙሉ ለሙሉ የሰውነታችን በሽታ የመከላከል ስርዓት (immune sysetem) ዋና ክፍል ነው፡፡
በሚደንቅ ሁኔታ ቆዳችን በቢሊዮኖች የሚቆጠሩ ከዓይን በማይታዩ ባክቴሪያዎች የተሸፈነ ነው፡፡ እነዚህ ባክቴሪያዎች ምንም አይነት ጉዳት በቆዳችን ላይ ሳያስከትሉ በሰላምና በተድላ በቆዳችን ላይ ይኖራሉ፡፡ እነዚህ ባክቴሪያዎች ታዲያ ምንድን ነው የሚሰሩት አትሉም? ስራቸውማ በሚገርም ሁኔታ ጎጂ ባክቴሪያዎችን መዋጋትና ጥቃት መከላከል ነው፡፡
ሌላው የመከላከል ስራ አካል የሆኑት ደግሞ በቆዳ ህዋሶች መካከል ተቀብረው አካላችንን የሚጎዱ ጎጂ ህዋሳቶች ሲመጡ ለበሽታ መከላከል ስርዓት መረጃ የሚያቀብሉ ላንገር ሐንስ (Langerhans) የሚባሉ የህዋስ አይነቶች አሉ፡፡ በእነዚህ ህዋሶች በመታገዝ የሰውነታችን በሽታ መከላከል ስርዓት አስፈላጊውን እርምጃ ይወስዳል፡፡
2. የሰውነትን ሙቀት መቆጣጠር
ሌላው የቆዳችን ስራ እና ችሎታ ደግሞ የሰውነትን ሙቀት መቆጣጠር ሲሆን የአካባቢያችን ሙቀት በጣም በትንሹ ቢቀየር እንኳን በቀላሉ መለየት ይችላል፡፡ ታዲያ የአካባቢያችንን የሙቀት መጠን መረጃ ለአዕምሮአችን በመላክ የሰውነት የሙቀት ደረጃ እንዲስተካከል ይረዳል፡፡
በቅዝቃዜ ወቅት አዕምሮአችን ለቆዳችን ትዕዛዝ በማስተላለፍ በቆዳችን ስር ያሉትን የደም ስሮች እንዲጠቡ በማድረግና ከቆዳ የላይኛው ክፍል ርቀው ወደታች ዝቅ በማለት ሙቀት ከሰውነታችን እንዳይባክን ከማድረግ በተጨማሪ ቅዝቃዜው ቢበረታ ደግሞ ጡንቻዎቻችን እንዲቀጠቀጡ በማድረግ ሰውነታችን ራሱ ሙቀት እንዲያመነጭ ያደርጋል፡፡
በሙቀት ጊዜ ደግሞ በተቃራኒው ለቆዳችን መልዕክት በመላክ ቀጫጭን የደም ስሮቻችን እንዲሰፉ በማድረግ ከልክ ያለፈ ሙቀት በቆዳችን አማካኝነት እንዲወገድ ከማድረግ በተጨማሪ የላብ አመንጭ ዕጢዎች ላብ እንዲያመነጩ በማድረግ ሰውነት እንዲቀዘቅዝ ያደርጋል፡፡
3. እንደ የስሜት ህዋስ ክፍል ያገለግላል
በቆዳችን ላይ ቁጥራቸው በርከት ያሉ ነርቮች ሲኖሩ በዋናነት አራት ነገሮችን እንድንለይ ያደርጋሉ፡፡ ሙቀት፣ ቅዝቃዜን፣ ንክኪን እና ህመምን፡፡ በንክኪ ላይ ብቻ ሻካራን፣ ለስላሳን፣ ግፊትን የመሳሰሉ የተለያዩ ንክኪዎችን የሚለዩ የነርቭ ህዋሶች አሉ፡፡
4. ቫይታሚን ዲ ማምረት
ሌላው የሚደንቀው የቆዳችን ስራ ደግሞ ፀሐይ ስንሞቅ ሙቀቱን ተጠቅሞ ቫይታሚን ዲ ማምረቱ ነው፡፡ ይህንን የሚሰራው  ጠቃሚ ኮሌስትሮልን ወደ ቫይታሚን ዲ 3 በመቀየር ከዚያም በጉበትና ኩላሊት እገዛ አማካኝነት ዲ 3 ወደ አክቲቭ ወደሆነው ስሬቱ እንዲቀየር ያደርጋል፡፡
የቆዳችን አወቃቀር ምን ይመስላል?
ጤናማ ቆዳ እንዲኖረን ከፈለግን የቆዳችንን አፈጣጠር እና ስራ ማወቅ በጣም ጠቃሚ ነው፡፡ ቆዳችን በሶስት ንብርብር ክፍሎች የተዋቀረ ነው፡፡ እነርሱም የላይኛው ክፍል(ኤፒደርሚስ)፣ የመካከለኛው ክፍል(ደርሚስ) እና የታችኛው ክፍል(ሐይፓደርሚስ ወይም ሰብኩታንዬስ) በመባል ይታወቃል፡፡
1. የላይኛው የቆዳ ክፍል(ኤፒደርሚስ)
ይህኛው የቆዳችን ክፍል ከላይ የምናየው ክፍል ሲሆን ውፍረቱ በቆዳችን ላይ ከቦታ ቦታ ይለያያል፡፡ ለምሳሌ ያህል የተረከዝና የመዳፍ ቆዳ ላይ ይህ ክፍል ከ1-5 ሚ.ሜ ውፍረት ሲኖረው በዓይናችን ቆብ ላይ ደግሞ 0.5 ሚ.ሜ ያህል ውፍረት ይኖረዋል፡፡
ይህ ክፍል ብቻውን እስት ንብርብር ክፍሎች ሲኖሩት በዚህ ንብርብር ውስጥ አንደኛ የሚባለው በውጭ የሚታየው ነው፡፡ አምስተኛው ደግ የንብርብሩ የታችኛው ክፍል ነው፡፡ በአንደኛው ክፍል ውስጥ የሚገኙት ህዋሶች ጠፍጣፋና ከሞቱ ህዋሶች የተሰሩ ሲሆን በየጊዜው እየተሸረሸሩ የሚራገፉ ናቸው፡፡ ይኸውም በአማካይ በየሁለት ሳምንቱ በመርገፍ በአዲስ ይተካል፡፡ የመጨረሻውና አምስተኛው ደግሞ አዳዲስ ህዋሶች የሚወለዱበት ክፍል ሲሆን አዳዲስ ህዋሶች ተወልደው እስኪያድጉ ድረስ በንብርብሩ ውስጥ ከአምስተኛው ወደ አንደኛው ክፍል ሽቅብ ይጓዛሉ፡፡ በመጨረሻም አርጅተው አንደኛ ክፍል ላይ ይወገዳሉ፡፡
የቆዳችንን ቀለም የሚያመርቱ ሜላኖሳይት፣ ጎጂ ህዋሳትን ለይተው የሚጠቀሙ ላንጋርሐንስ የተባሉት ህዋሶችና ሌሎች ምንነታቸው የማይታወቁ ህዋሶችም የዚሁ የኤፒዲርሚስ የተባለው ቆዳ ክፍል አካሎች ናቸው፡፡
2. የመካከለኛው የቆዳ ክፍል(ደርሚስ)
ይኸኛው የቆዳ ክፍል ከላይኛው (ኤፒደርሚስ) ከ10-40 ጊዜ እጥፍ ውፍረት ያለው ነው፡፡ ይህ የቆዳ ክፍል ሲታይ ወጣ ገባ የበዛበት ሲሆን በውስጡም የተለያዩ የደም ስሮች፣ ነርቮች ኮላዲንና ኢላስቲንን የሚያመነጭ ፋይብሮ ብላስት የሚባሉ ህዋሶች፣ የወዝ ማመንጫ ዕጢዎች፣ ፀጉርና የፀጉር ስሮች፣ የላብ ማመንጫ ዕጢዎችና ቱቦዎቻቸውን ይዞ እናገኘዋለን፡፡ በዚህ ክፍል ውስጥ የምናገኛቸውን ኮላጅንና አላስቲን በዋነኛነት የቆዳችንን ውጥረት፣ የመለጠጥ አቅም ወዘተ ትልቁን ድርሻ ይወስዳሉ፡፡
3. የታችኛው የቆዳ ክፍል(ሐይፓደርሚስ)
ይህ ክፍል ደግሞ ከሁሉም ክፍሎች ወፍራሙና ትልቅ የሆነ ሲሆን የተሰራውም በዋነኛነት ከኮላጅን ስሮችና ስብን ከሚያጠራቅሙ ህዋሶች ነው፡፡ በዚህ ክፍል የሚጠራቀመው ላብ በተወሰነ ደረጃ ስንቀመጥ ስንጋደም ምቾት ከመፍጠር በተጨማሪ የኃይልና የሙቀት ምንጭም ሆኖ ያገለግላል፡፡ የሰውነታችን ክብደት ሲጨምር በእነዚህ ህዋሶች ውስጥ የሚጠራቀመው የስብ መጠን ይጨምራል፡፡ ስለዚህ አስፈላጊውን እንቅስቃሴ በማድረግና አመጋገብን በማስተካከል የላቡን መጠን መቀነስ ይቻላል፡፡
የቆዳ እርጅና ሒደት
የቆዳን እርጅና ማስቆም ባይቻልም የእርጅናውን ፍጥነት(Aging Speed) ግን ማዘግየት ይቻላል፡፡
ቆዳ እንዴት እንደሚያረጅ ለማወቅ ከላይ የተብራሩትን የቆዳ አፈጣጠርና ዋና ዋና ክፍሎቹን ማወቅ ግድ ይላል፡፡ በዚህ መሰረት እያንዳንዱ የቆዳ ንብርብር ክፍሎች የሚያረጁበት አካሄድም ይለያያል፡፡
የላይኛው የቆዳ ክፍል(Epidermis) እርጅና
የቆዳ የላይኛው ክፍል ሲያረጅ የቆዳን ቀለም የሚፈጥሩ ህዋሶች ቁጥር መቀነስን ያስከትላል፡፡ እነዚህ ህዋሶች ሜላኒን የተሰኘውን የቆዳ ቀለም የሚያመነጩ ሲሆን የእነርሱ ቁጥር አነሰ ማለት የሜላኒን መጠን ቀነሰ ማለት ነው፡፡ ይህ ደግሞ ቆዳችን የፀሐይ ጨረርን(Ultraviolet ray) መቋቋም እንዲያዳግተው ያደርጋል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ቆዳችን ላይ በሚገኙ ፍሪራዲካሎች መጠቃትና በቆዳ ካንሰር እስከ መያዝ ያደርሳል፡፡
ሌላው በዚህ ክፍል ውስጥ የሚገኙ ላንገርሐንስ የተባሉ የተህዋሲያን መምጣትን የሚያሳውቁ ህዋሶች ቁጥር መቀነስ ሲሆን ይህም ተህዋሲያን በቆዳ ላይ ሲያርፉ በፍጥነት በሽታን የመከላከል ስርዓትን(Immune sysetem) የማሳወቅ ሁኔታ ይቀንሳል፡፡
በተጨማሪ ይህ የላይኛው የቆዳ ክፍል ወዙን እና ውጥረቱን(tone) ያጣል፡፡ ይህም የሚሆንበት ምክንያት የላይኛው የቆዳ ክፍል ከመካከለኛው(Dermis) ከሚባለው የቆዳ ክፍል ተነስተው ጫፋቸው በላይኛው የቆዳ ክፍል(Epidermis) ብቅ ብቅ ከሚሉት የደም ስሮች ውጭ የራሱ የሆነ በውስጡ የተዘረጉ የደም ስሮች የሉትም፡፡ በመሆኑም ቆዳ ሲያረጅ በዚህ ክፍል እና በመካከለኛው ክፍል መካከል መለያየት(መራራቅ) ይፈጠራል፡፡ በዚህም ምክንያት በቂ አየርና ንጥረ ነገሮች ስለማይደርሱት ህይወት አልባ ቆዳ ይሆናል፡፡ 
የመካከለኛው የቆዳ ክፍል (Dermis) እርጅና
በዚህኛው የቆዳ ጤና ላይ እርጅና የሚያስከትለውን ተፅዕኖ ስንመለከት በዋነኛነት የቆዳን የመጠንና ባህሪ (የልጅ ቆዳ) የምንለውን ባህሪ የሚያሳጡት የኮላጅን እና ኢላስቲን መጠን መቀነስ ነው፡፡ ይህም የሆነበት ምክንያት ኮላጅንን የሚያመርቱ ፋይብሮ ብላስት የተባሉ የህዋስ አይነቶች መኮማተር መጀመር ነው፡፡ ሌላው ኮላጅን ራሱ መቅጠን ይጀምራል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ሜታሎ ፕሮቲኔዝ የተባለ ኢንዛይም መጠን በቆዳ እርጅና ጊዜ መጠኑ ስለሚጨምር ኮላጅንን በመሰባበር የቆዳን የመለጠጥ ችሎታውን ይቀንሰዋል፡፡
ሌላው በዚህ ክፍል እርጅና ጊዜ የሚታየው ለውጥ ደግሞ የደም ዝውውር ስለሚቀንስ የአየርና የጠቃሚ ንጥረ ነገሮች ማግኘትም ተያይዞ ይቀንሳል፡፡ ለዚህም ነው በእርጅና ጊዜ ቆዳ የመገርጣትና የመቀዝቀዝ ባህሪ የሚያሳየው፡፡
የታችኛው የቆዳ ክፍል እርጅና
ይህኛው የቆዳ ክፍል ደግሞ ላብ የሚከማችበት ክፍል ሲሆን በእርጅና ጊዜ የላብ ክምችቱ ይቀንሳል፡፡ ይህም የቆዳውን ሞላ የማለት ባህሪ ያዳጣዋል፡፡ ከዚህ በተጨማሪም ቅዝቃዜን የመቋቋም አቅሙ ይቀንሳል፡፡
የቆዳን እርጅና የሚያፋጥኑ ነገሮች ምንድን ናቸው?
የቆዳን እርጅና ከሚያፋጥኑ ነገሮች ውስጥ በዋነኛነት የሚጠቀሰው የቆዳ ህዋሶች በፍሪ ራዲካሎች መጠቃት ነው፡፡ ስለ ፍሪ ራዲካሎች ባለፈው ወር እትም ላይ በዝርዝር ያየን ስለሆነ ጠለቅ ብለን አንገባበትም፡፡ ለማስታወስ ያህል ግን ፍሪ ራዲካሎች ያልተረጋጉ፣ የኤክትሮን ጥማት ያለባቸው ባዕድ ኬሚካሎች ሲሆኑ የሚፈልጉትን ኤሌክትሮን ለመስረቅ ሲሉ ከህዋሶቻችን ጋር ይጋጫሉ፡፡ በዚህ ሂደትም ህዋሶቻችን ይጎዳሉ፡፡ ይህም ጉዳት ህዋሶች ዳግመኛ በትክክል ስራቸውን መስራት እስኪያቅታቸውና ይህም የህዋሶች የመራባት ሂደትን አውኮ ወደ የካንሰር በሽታ እስከማምጣት የሚያደርሱ ናቸው፡፡
ፍሪ ራዲካሎች በተወሰነ ደረጃ በተፈጥሮ ሰውነታችን ውስጥ የሚመረቱ ሲሆን በብዛትና በአደገኛ ሁኔታ ደግሞ የሚመረቱት ሰውነት ጎጂና መርዛማ የሆኑ ነገሮችን በምግብ፣ በመጠጥ፣ በሲጋራና ሌሎች ሱስ አስያዥ ነገሮች፣ በመድሃኒት፣ በተለያዩ ኬሚካሎች አጠቃቀም ምክንያት ወደ አካላችን ሲገቡ እነርሱን ለመሰባበር በሚያደርገው ጥረት ፍሪ ራዲካሎች በብዛት ይመረታሉ፡፡ ይህንን የፍሪ ራዲካሎች ምርት ለመቀነስ ግን በዋነኛነት ጤናማ የሆነ የአመጋገብ ስርዓትና የአኗኗር ዘዴ መከተሉ አማራጭ የሌለው መፍትሄ ነው፡፡
ሌላው የቆዳን እርጅና የሚያፋጥኑ ነገር ግን ብዙም የማይወራለት ነገር ደግሞ ጣፋጭ ምግቦችና መጠጦችን በተለይ የታሸጉ ምርቶችን መጠቀም ሲሆን እነዚህ የምግብ አይነቶች የሚይዙት የተጣራ የካርቦሃይድሬት ምግቦችን ጨምሮ አዘውትሮ መመገብ የቆዳን እርጅና ያፋጥናል፡፡
የተጣራ የካርቦሐይድሬት ምግቦች የምንላቸው ስንል ደግሞ ገለባቸው የወጣላቸው እንደ የነጭ ዱቄት ምርቶች ማለትም ነጭ ዳቦ፣ ነጭ ፓስታ፣ በፈጣን ሁኔታ የሚዘጋጁ ምግቦችን ያካትታል፡፡
እነዚህ ከላይ የተዘረዘሩት የምግብ አይነቶች በውስጣቸው ከልክ በላይ የሆነ ስኳር የያዙ ሲሆን በኢንሱሊን አማካኝነት ስኳር በፍጥነት  በሰውነታችን እንዲመጠጥ ያደርጋል፡፡ ይህ ሁኔታ ከጊዜ በኋላ ሰውነታችን ለተለያዩ የጤና ችግሮች እንዲጋለጥ ከማድረግ በተጨማሪ በቆዳችን ውስጥ ያሉትን የኮላጅንና ኢላስቲንን ስሮች በማስተሳሰርና በማጣበቅ የመለጠጥ ባህሪያቸውን ያሳጣል ብሎም የመሰባበር ባህሪ እንዲኖራቸው ያደርጋል፡፡ ይህ ደግሞ የቆዳ መሸብሸብን ያስከትላል፡፡ ስለዚህ ከተጣራ የካርቦሐይድሬቶችን ከመጠቀም ይልቅ እህሉን እንዳለ ፈጭቶ መጠቀም እንደዚሁ ጣፋጭ ምግብና መጠጦችን ቀንሶ በልክ ብቻ ማድረጉ ይመከራል፡፡
source : Zehabesha

 

Health: በማቀዝቀዣ (ፍሪጅ) ዉስጥ መቀመጥ የሌለባቸው ምግቦች

(በዶ/ር ሆነሊያት ኤፍሬም ቱፈር)
ምግቦችን በማቀዝቅዣ ዉስጥ ማስቀመጥ ተገቢ የሆነ ምግብን የማቆያ መንገድ ነዉ። የሙቀት መጠን በቀነሰ ቁጥር የባክቴሪያ የመራባት አቅምም እንደዚሁ ይቀንሳል። ይህም ምግቦች በጤናማ ሁኔታ እንዲቀመጡም ይረዳል። ነገር ግን ሁሉም አይነት ምግቦች በማቀዝቀዣ ዉስጥ አይቀመጡም ከተቀመጡ ግን ጣዕማቸዉና ሳይበላሽ የመቆየት እድላቸው ይቀንሳል።
በማቀዝቀዣ ዉስጥ መቀመጥ የሌለባቸው ምግቦች
ድንች
ድንች በደረቅና ባልሞቀ ወይንም ባልቀዘቀዘ ቦታ በቤትዎ ውስጥ ያስቀምጡ። ማቀዝቀዣ ዉስጥ ማስቀምጥ ድንቹን ጣዕም ያሳጣዋል።
ሽንኩርት
ሽንኩርትን በቤት ውስጥ አየር በሚያስገባ መያዣ ውስጥ ማስቀመጥ ይገባል።
ነጭ ሽንኩርት
ልክ እንደ ሽንኩርት ነጭ ሽንኩርትም በተመሳሳይ ሁኔታ ያስቀምጡ።
ቲማቲም
በአብዛኛው ቲማቲምን በማቀዝቀዣ ዉስጥ እናስቀምጥ ይሆናል ነገር ግን ቲማቲሙን እንደነበረ አያቆይልንም ስለዚህም በላስቲክ ውስጥ ማስቀምጥ ይመከራል።
ማር
ማር ለአመታት ሳይበላሽ የመቆየት አቅም ያለው ሲሆን ማርንም እንዲሁ በንፁህ እቃ ውስጥ ባልሞቀ ወይንም ባልቀዘቀዘ ቦታ ማስቀመጥ ይመከራል።
ጤና ይስጥልኝ

በእንቅልፍ ልቤ ከብልቴ የሚወጣውን ፈሳሽ እንዴት መቆጣጠር እችላለሁ?በእንቅልፍ ልቤ ከብልቴ የሚወጣውን ፈሳሽ እንዴት መቆጣጠር እችላለሁ?

(በዘ-ሐበሻ ጋዜጣ ቁጥር 51 ላይ ታትሞ የወጣ)
ጂቲ እባላለሁ፡፡ የዩኒቨርሲቲ ተማሪ ነኝ፡፡ ዋነኛ ችግሬ ምን መሰላችሁ? በእንቅልፍ ልቤ በተደጋጋሚ የዘር ፍሬዬ እየፈሰሰ ተቸግሬያለሁ፡፡ ይህ ችግር በተደጋጋሚ መከሰት ከጀመረ አንድ ዓመት ይሆነኛል፡፡ በሳምንት ቢያንስ ሶስት ቀን ይህ ችግር ይከሰትብኛል፡፡ ሁሌም ከእንቅልፌ ስነቃ በተደጋጋሚ የሌሊት ልብሴ፣ የውስጥ ሱሪዬ እና አንሶላዬ ረጥቦ እና አልጋዬ ባልተለመደ ጠረን ታውዶ አገኘዋለሁ፡፡ ይህ ነገር ደግሞ ለሀፍረት ስሜት ያጋልጠኛል፡፡ ለራስ ምታት ህመምም ይዳርገኛል፡፡ ገና ተማሪ ስሆንኩ እስካሁን የሴት ጓደኛ የለኝም፡፡ ወሲብም ፈፅሜ አላውቅም፡፡ አልፎ አልፎ ግን ማስተርቤት አደርጋለሁ፡፡ ስለዚህ ውድ የዘ-ሃበሻ አዘጋጅ ይሄ ነገር የሚከሰትብኝ ለምንድን ነው? ወሲብ ብጀምርስ ይህ ነገር ይጠፋል? ከዚህ ነገር መላቀቅ የምችለው እንዴት ነው? እባክህ ለችግሬ መልስ ፈልግልኝ፡፡ ጂቲ ነኝ




የዶ/ር ዓብይ ዓይናለም ምላሽ፡- በተፈጠረብህ ነገር ብዙ አትደናገጥ፡፡ ምክንያቱም ይህ ችግር ያንተ ብቻ ሳይሆን የብዙ ወንድ እና ሴት ወጣቶች እንዲሁም ጎልማሶች ችግር ነው፡፡ እንደ የተለየ ጤና ችግር በመቁጠርም አትረበሽ፡፡
በእንግሊዝኛ ኖክቱርናል ኢሚሽን (Nocturnal Emission) በመባል የሚታወቀው በሌሊት የሚከሰት የዘር ፍሬ በዘፈቀደ መፍሰስ በአብዛኛው በወጣትነት ዕድሜ ላይ በሰውነት ውስጥ የሚከሰት ባይኮሎጂካል እና የሆርሞን ለውጦችን ተከትሎ በስፋት የሚከሰት ጤናማ የጉርምስና ምልክት ነው፡፡ በተደጋጋሚ የሚከሰት ከሆነ ግን ተጨማሪ ምርመራ ለማድረግ እንገደዳለን፡፡ ነገር ግን ይህ ችግር በአነስተኛ መጠንም ቢሆን በጎልማሶች እና በአረጋዊያን ላይም ሊከሰት ይችላል፡፡ ጥናቶች እንደሚጠቁሙት በእንቅልፍ ልብ የዘር ፍሬ የሚፈሰው በሁለት መልኩ ነው፡፡ የመጀመሪያው እና በአብዛኛው የሚከሰተው በእንቅልፍ ልብ የብልት መወጠርን (መቆምን) ተከትሎ ነው፡፡ ይህ ነገር በአብዛኛው ወሲባዊ ህልሞችን በመመልከት እና በወሲባዊ ሀሳብ መወጠርን ተከትሎ የሚከሰት ነው፡፡ በአንዳንድ ሰዎች ላይ ደግሞ ብልት ሳይወጠርም የዘር ፍሬ ሊፈስ ይችላል፡፡ ይህ ነገር ደግሞ ከወሲባዊ ሀሳቦች ጋር የተገናኘ አይደለም፡፡ ስለዚህ የአንተ ችግር ከሁለቱ በየትኛው ውስጥ እንደሚወድቅ ለራስህ መልስ ስጥ፡፡
ጥናቶች እንደሚያሳዩት በወጣትነት የዕድሜ ክልል ውስጥ ከሚገኙ ወንዶች 84 በመቶ የሚሆኑት ቢያንስ በወር አንድ ጊዜ ይህ ችግር ይከሰትባቸዋል፡፡ በተደጋጋሚ የማስተርቤሽን ተግባር የሚፈፅሙ ወጣቶች በእንቅልፍ ልብ የዘር ፈሳሽ ለመፍሰስ ችግር የተጋለጡ ናቸው፡፡ በመንስኤው ዙሪያ የተደረጉ ጥናቶች እንደሚገልፁት በእንቅልፍ ልብ የሚከሰተው የዘር ፍሬ መፍሰስ ወሲብ ካለመፈፀም ጋር እንደማይገናኝ ይጠቁማሉ፡፡ በእንቅልፍ ልብ ዘር ፍሬ የመፍሰስ አጋጣሚ የሚፈጠረው በተለያዩ ምክንያቶች ነው፡፡ በሰውነታችን ውስጥ በሚከሰት የሆርሞኖች ለውጥ የመጀመሪያው ሲሆን ከፍተኛ የሆነ የዘር ፍሬ ክምችት በሰውነታችን ውስጥ መኖር ደግሞ በሁለተኛነት ሊጠቀስ ይችላል፡፡ ከላይ ከተጠቀሱት ምክንያቶች በተጨማሪ ወሲብ እና ተያያዥ ጉዳዮችን ሲፈፅሙ ህልም ማየት እና ስለወሲብ ደጋግሞ ማሰብ እንዲሁም ከመኝታ በፊት ወሲብ ቀስቃሽ ፊልሞችን መመልከት እንዲሁም መጽሐፍትን ማንበብ በእንቅልፍ ወቅት ዘር ፍሬ የመፍሰስ ችግርን እንደሚያስከትል ይጠቁማሉ፡፡
men
ወድ ጠያቂያችን ጂቲ በወር አንድ ጊዜ እና ሁለት ጊዜ በእንቅልፍ ልብ የዘር ፍሬ የመፍሰስ ችግር ጤናማ እንዲሁም ተፈጥሯዊ እና ምንም አይነት ችግር የሌለው ነው፡፡ ነገር ግን በየቀኑ እና እንደ አንተ በሳምንት ሁለት ሶስቴ የሚከሰት ከሆነ እና እሱን ተከትሎ መደበርን፣ ራስ ምታትን፣ አቅም እንዲሁም እንቅልፍ ማጣትን የሚያስከትል ከሆነ ግን ጤናማ ስላልሆነ በፍጥነት ባለሞያን ማማከር ያስፈልግሃል፡፡ ምክንያቱም ይህ ነገር በሰውነታችን ወስጥ የሚኖረውን የቴስቴስትሮን መጠን በማሳነስ ለተለያዩ ሆርሞን ችግሮች ሊያጋልጥ ይችላል፡፡
ከዚህ በተጨማሪ የዘር ፍሬ በብዛት መፍሰስ በሰውነታችን ውስጥ ጤናማ ያልሆነ የዘር ፍሬ ፈሳሸ ምርት ምልክት ሊሆን ይችላል፡፡ ጤናማ ያልሆነ የዘር ፍሬ ምርት ደግሞ በተለይ ወንዶችን ለመሀንነት ችግር ሊያጋልጥ ይችላል፡፡ የዘር ፍሬ ብዛት በመመረቱ የተነሳ የዘር ፍሬ በብዛት የሚፈስ ከሆነ የሚፈሰው የዘር ፍሬ በአብዛኛው ትክክለኛ ቅርጽ እና መጠን ያለው ስለማይሆን ከሴት እንቁላል ጋር ተገናኝቶ ጽንስ የመፍጠር አቅሙ እጅግ አነስተኛ ይሆናል፡፡
በተመሳሳይ ይህ ነገር በሰውነታችን ውስጥ ያለው የዘር ፍሬ ክምችት አነሰተኛ እንዲሆን ያደርጋል፡፡ በአንድ ጊዜ በሚፈስ የዘር ፍሬ ውስጥ ከ20 ሚሊዮን በላይ ሴሎች ይገኛሉ፡፡ በአንድ ሚሊ ሊትር የዘር ፈሳሽ ውስጥ የሴሎች ብዛት ከ20 ሚሊዮን በታች ከሆነ ጽንሰ የመፍጠር አቅም አይኖረውም፡፡
ከዚህ በተጨማሪ በእንቅልፍ ልብ የዘር ፍሬን መፍሰሰ በወሲብ ወቅት ከሴቷ በፊት ቀድሞ የመርካት ችግርን እና ሌሎች ስንፈተ ወሲብ ችግሮችን ያስከትላል፡፡ የሰውነት ክብደት መቀነስን እና በራስ የመተማመን መንፈስንም ያሳጣል፡፡ ለራሳችን የምንሰጠውን ግምት በመሸርሸርም የፀፀት እና የጥፋተኝነት ስሜት እንዲሰማን ያደርጋል፡፡
ወደ መፍትሄው ስንመጣ የመጀመሪያው በጀርባ አለመተኛት ነው፡፡ ወደ መኝታ ከመሄድ በፊት ወተት አለመጠጣት እና ብዙ ምግብ አለመመገብም ይመከራል፡፡ በተለይ ደግሞ እራት ወደ መኝታ ከመሄዳችን ቢያንስ ከ3 ሰዓት በፊት መመገብ እና እራት ላይ ብዙ ቅመም የበዛበት ምግብን፣ ከመጠን በላይ ወይን ከመጠጣት፣ እንቁላል፣ ስጋ እና ሌሎች አነቃቂ ነገሮች የበዛባቸው ምግቦችን ከመመገብ መቆጠብ ቢቻል እራት ላይ አትክልት እና ፍራፍሬዎችን ማዘውተር ጠቃሚ ነው፡፡ ሌላው መፍትሄ ደግሞ ምግብን በደምብ አድቅቆ መመገብ እንዲሁም የፈሳሽ አወሳሰዳችንን ማስተካከል ነው፡፡ በተለይ ከእራት በኋላ ብዙ ፈሳሽ አለመውሰድ፣ ቀን ላይ ብዙ ውሃ መጠጣት፣ ከመኝታ በፊት ሽንትን መሽናት ጠቃሚ ነው፡፡ ብዙ ጊዜ የዘር ፍሬ የሚፈሰው ሊነጋጋ ሲል ስለሆነ በጠዋት የመነሳት ልማድን ማዳበርም ይመከራል፡፡
ውድ ጂቲ ፈረስ መጋለብን እና ሳይክል መንዳትን የመሳሰሉ ችግሮችንም ለዚህ ችግር ያጋልጣል፡፡ ስለዚህ መሰል ተግባራትን መቀነስም ጠቃሚ ነው፡፡ ከዚህ በተጨማሪ የእግር ጉዞ ማድረግ፣ ከመኝታ በፊት ወሲብ ቀስቃሸ ፊልሞችንም ሆነ ጽሁፎችን ከመመልከት እና ከማንበብ መቆጠብ፣ እለታዊ የአካል ብቃት እንቅስቃሴን ማዘውተር እንዲሁም ብልት እና አካባቢውን በየቀኑ በአግባቡ ማጽዳት እና የተመጣጠነ የአመጋገብ ስርዓትን ማዳበር ጠቃሚ ነው፡፡
በእንቅልፍ ልብ ካለፍቃድ እና ካለፍላጎት የዘር ፍሬ የመፍሰስ ችግርን ከላይ በመፍትሄነት የተዘረዘሩትን ነገሮች በአግባቡ እና ሙሉ ለሙሉ ተግባራዊ በማድረግ ካለብህ ችግር መላቀቅ ትችላለህ፡፡ በእነዚህ መንገዶች የምትፈልገውን ለውጥ ማምጣት ካልቻልክ ግን በአፋጣኝ ባለሞያዎችን ማማከር ይገባሃል፡፡
(በዘ-ሐበሻ ጋዜጣ ቁጥር 51 ላይ ታትሞ የወጣ)


(በዘ-ሐበሻ ጋዜጣ ቁጥር 51 ላይ ታትሞ የወጣ)
ጂቲ እባላለሁ፡፡ የዩኒቨርሲቲ ተማሪ ነኝ፡፡ ዋነኛ ችግሬ ምን መሰላችሁ? በእንቅልፍ ልቤ በተደጋጋሚ የዘር ፍሬዬ እየፈሰሰ ተቸግሬያለሁ፡፡ ይህ ችግር በተደጋጋሚ መከሰት ከጀመረ አንድ ዓመት ይሆነኛል፡፡ በሳምንት ቢያንስ ሶስት ቀን ይህ ችግር ይከሰትብኛል፡፡ ሁሌም ከእንቅልፌ ስነቃ በተደጋጋሚ የሌሊት ልብሴ፣ የውስጥ ሱሪዬ እና አንሶላዬ ረጥቦ እና አልጋዬ ባልተለመደ ጠረን ታውዶ አገኘዋለሁ፡፡ ይህ ነገር ደግሞ ለሀፍረት ስሜት ያጋልጠኛል፡፡ ለራስ ምታት ህመምም ይዳርገኛል፡፡ ገና ተማሪ ስሆንኩ እስካሁን የሴት ጓደኛ የለኝም፡፡ ወሲብም ፈፅሜ አላውቅም፡፡ አልፎ አልፎ ግን ማስተርቤት አደርጋለሁ፡፡ ስለዚህ ውድ የዘ-ሃበሻ አዘጋጅ ይሄ ነገር የሚከሰትብኝ ለምንድን ነው? ወሲብ ብጀምርስ ይህ ነገር ይጠፋል? ከዚህ ነገር መላቀቅ የምችለው እንዴት ነው? እባክህ ለችግሬ መልስ ፈልግልኝ፡፡ ጂቲ ነኝ

የዶ/ር ዓብይ ዓይናለም ምላሽ፡- በተፈጠረብህ ነገር ብዙ አትደናገጥ፡፡ ምክንያቱም ይህ ችግር ያንተ ብቻ ሳይሆን የብዙ ወንድ እና ሴት ወጣቶች እንዲሁም ጎልማሶች ችግር ነው፡፡ እንደ የተለየ ጤና ችግር በመቁጠርም አትረበሽ፡፡
በእንግሊዝኛ ኖክቱርናል ኢሚሽን (Nocturnal Emission) በመባል የሚታወቀው በሌሊት የሚከሰት የዘር ፍሬ በዘፈቀደ መፍሰስ በአብዛኛው በወጣትነት ዕድሜ ላይ በሰውነት ውስጥ የሚከሰት ባይኮሎጂካል እና የሆርሞን ለውጦችን ተከትሎ በስፋት የሚከሰት ጤናማ የጉርምስና ምልክት ነው፡፡ በተደጋጋሚ የሚከሰት ከሆነ ግን ተጨማሪ ምርመራ ለማድረግ እንገደዳለን፡፡ ነገር ግን ይህ ችግር በአነስተኛ መጠንም ቢሆን በጎልማሶች እና በአረጋዊያን ላይም ሊከሰት ይችላል፡፡ ጥናቶች እንደሚጠቁሙት በእንቅልፍ ልብ የዘር ፍሬ የሚፈሰው በሁለት መልኩ ነው፡፡ የመጀመሪያው እና በአብዛኛው የሚከሰተው በእንቅልፍ ልብ የብልት መወጠርን (መቆምን) ተከትሎ ነው፡፡ ይህ ነገር በአብዛኛው ወሲባዊ ህልሞችን በመመልከት እና በወሲባዊ ሀሳብ መወጠርን ተከትሎ የሚከሰት ነው፡፡ በአንዳንድ ሰዎች ላይ ደግሞ ብልት ሳይወጠርም የዘር ፍሬ ሊፈስ ይችላል፡፡ ይህ ነገር ደግሞ ከወሲባዊ ሀሳቦች ጋር የተገናኘ አይደለም፡፡ ስለዚህ የአንተ ችግር ከሁለቱ በየትኛው ውስጥ እንደሚወድቅ ለራስህ መልስ ስጥ፡፡
ጥናቶች እንደሚያሳዩት በወጣትነት የዕድሜ ክልል ውስጥ ከሚገኙ ወንዶች 84 በመቶ የሚሆኑት ቢያንስ በወር አንድ ጊዜ ይህ ችግር ይከሰትባቸዋል፡፡ በተደጋጋሚ የማስተርቤሽን ተግባር የሚፈፅሙ ወጣቶች በእንቅልፍ ልብ የዘር ፈሳሽ ለመፍሰስ ችግር የተጋለጡ ናቸው፡፡ በመንስኤው ዙሪያ የተደረጉ ጥናቶች እንደሚገልፁት በእንቅልፍ ልብ የሚከሰተው የዘር ፍሬ መፍሰስ ወሲብ ካለመፈፀም ጋር እንደማይገናኝ ይጠቁማሉ፡፡ በእንቅልፍ ልብ ዘር ፍሬ የመፍሰስ አጋጣሚ የሚፈጠረው በተለያዩ ምክንያቶች ነው፡፡ በሰውነታችን ውስጥ በሚከሰት የሆርሞኖች ለውጥ የመጀመሪያው ሲሆን ከፍተኛ የሆነ የዘር ፍሬ ክምችት በሰውነታችን ውስጥ መኖር ደግሞ በሁለተኛነት ሊጠቀስ ይችላል፡፡ ከላይ ከተጠቀሱት ምክንያቶች በተጨማሪ ወሲብ እና ተያያዥ ጉዳዮችን ሲፈፅሙ ህልም ማየት እና ስለወሲብ ደጋግሞ ማሰብ እንዲሁም ከመኝታ በፊት ወሲብ ቀስቃሽ ፊልሞችን መመልከት እንዲሁም መጽሐፍትን ማንበብ በእንቅልፍ ወቅት ዘር ፍሬ የመፍሰስ ችግርን እንደሚያስከትል ይጠቁማሉ፡፡
men
ወድ ጠያቂያችን ጂቲ በወር አንድ ጊዜ እና ሁለት ጊዜ በእንቅልፍ ልብ የዘር ፍሬ የመፍሰስ ችግር ጤናማ እንዲሁም ተፈጥሯዊ እና ምንም አይነት ችግር የሌለው ነው፡፡ ነገር ግን በየቀኑ እና እንደ አንተ በሳምንት ሁለት ሶስቴ የሚከሰት ከሆነ እና እሱን ተከትሎ መደበርን፣ ራስ ምታትን፣ አቅም እንዲሁም እንቅልፍ ማጣትን የሚያስከትል ከሆነ ግን ጤናማ ስላልሆነ በፍጥነት ባለሞያን ማማከር ያስፈልግሃል፡፡ ምክንያቱም ይህ ነገር በሰውነታችን ወስጥ የሚኖረውን የቴስቴስትሮን መጠን በማሳነስ ለተለያዩ ሆርሞን ችግሮች ሊያጋልጥ ይችላል፡፡
ከዚህ በተጨማሪ የዘር ፍሬ በብዛት መፍሰስ በሰውነታችን ውስጥ ጤናማ ያልሆነ የዘር ፍሬ ፈሳሸ ምርት ምልክት ሊሆን ይችላል፡፡ ጤናማ ያልሆነ የዘር ፍሬ ምርት ደግሞ በተለይ ወንዶችን ለመሀንነት ችግር ሊያጋልጥ ይችላል፡፡ የዘር ፍሬ ብዛት በመመረቱ የተነሳ የዘር ፍሬ በብዛት የሚፈስ ከሆነ የሚፈሰው የዘር ፍሬ በአብዛኛው ትክክለኛ ቅርጽ እና መጠን ያለው ስለማይሆን ከሴት እንቁላል ጋር ተገናኝቶ ጽንስ የመፍጠር አቅሙ እጅግ አነስተኛ ይሆናል፡፡
በተመሳሳይ ይህ ነገር በሰውነታችን ውስጥ ያለው የዘር ፍሬ ክምችት አነሰተኛ እንዲሆን ያደርጋል፡፡ በአንድ ጊዜ በሚፈስ የዘር ፍሬ ውስጥ ከ20 ሚሊዮን በላይ ሴሎች ይገኛሉ፡፡ በአንድ ሚሊ ሊትር የዘር ፈሳሽ ውስጥ የሴሎች ብዛት ከ20 ሚሊዮን በታች ከሆነ ጽንሰ የመፍጠር አቅም አይኖረውም፡፡
ከዚህ በተጨማሪ በእንቅልፍ ልብ የዘር ፍሬን መፍሰሰ በወሲብ ወቅት ከሴቷ በፊት ቀድሞ የመርካት ችግርን እና ሌሎች ስንፈተ ወሲብ ችግሮችን ያስከትላል፡፡ የሰውነት ክብደት መቀነስን እና በራስ የመተማመን መንፈስንም ያሳጣል፡፡ ለራሳችን የምንሰጠውን ግምት በመሸርሸርም የፀፀት እና የጥፋተኝነት ስሜት እንዲሰማን ያደርጋል፡፡
ወደ መፍትሄው ስንመጣ የመጀመሪያው በጀርባ አለመተኛት ነው፡፡ ወደ መኝታ ከመሄድ በፊት ወተት አለመጠጣት እና ብዙ ምግብ አለመመገብም ይመከራል፡፡ በተለይ ደግሞ እራት ወደ መኝታ ከመሄዳችን ቢያንስ ከ3 ሰዓት በፊት መመገብ እና እራት ላይ ብዙ ቅመም የበዛበት ምግብን፣ ከመጠን በላይ ወይን ከመጠጣት፣ እንቁላል፣ ስጋ እና ሌሎች አነቃቂ ነገሮች የበዛባቸው ምግቦችን ከመመገብ መቆጠብ ቢቻል እራት ላይ አትክልት እና ፍራፍሬዎችን ማዘውተር ጠቃሚ ነው፡፡ ሌላው መፍትሄ ደግሞ ምግብን በደምብ አድቅቆ መመገብ እንዲሁም የፈሳሽ አወሳሰዳችንን ማስተካከል ነው፡፡ በተለይ ከእራት በኋላ ብዙ ፈሳሽ አለመውሰድ፣ ቀን ላይ ብዙ ውሃ መጠጣት፣ ከመኝታ በፊት ሽንትን መሽናት ጠቃሚ ነው፡፡ ብዙ ጊዜ የዘር ፍሬ የሚፈሰው ሊነጋጋ ሲል ስለሆነ በጠዋት የመነሳት ልማድን ማዳበርም ይመከራል፡፡
ውድ ጂቲ ፈረስ መጋለብን እና ሳይክል መንዳትን የመሳሰሉ ችግሮችንም ለዚህ ችግር ያጋልጣል፡፡ ስለዚህ መሰል ተግባራትን መቀነስም ጠቃሚ ነው፡፡ ከዚህ በተጨማሪ የእግር ጉዞ ማድረግ፣ ከመኝታ በፊት ወሲብ ቀስቃሸ ፊልሞችንም ሆነ ጽሁፎችን ከመመልከት እና ከማንበብ መቆጠብ፣ እለታዊ የአካል ብቃት እንቅስቃሴን ማዘውተር እንዲሁም ብልት እና አካባቢውን በየቀኑ በአግባቡ ማጽዳት እና የተመጣጠነ የአመጋገብ ስርዓትን ማዳበር ጠቃሚ ነው፡፡
በእንቅልፍ ልብ ካለፍቃድ እና ካለፍላጎት የዘር ፍሬ የመፍሰስ ችግርን ከላይ በመፍትሄነት የተዘረዘሩትን ነገሮች በአግባቡ እና ሙሉ ለሙሉ ተግባራዊ በማድረግ ካለብህ ችግር መላቀቅ ትችላለህ፡፡ በእነዚህ መንገዶች የምትፈልገውን ለውጥ ማምጣት ካልቻልክ ግን በአፋጣኝ ባለሞያዎችን ማማከር ይገባሃል፡፡
(በዘ-ሐበሻ ጋዜጣ ቁጥር 51 ላይ ታትሞ የወጣ)

ኢትዮጵያዊቷ የISIS ሙሽራ እና “ጽንፈኛ” ሆነው የተገኙት አባቷ

አስደንጋጭ ዜና ነው። ራሱን የእስልምና ግዛት ISIS ብሎ የሚጠራው አክራሪ እና ጭራቂዊ ቡድንን ለመቀላቀል ከሁለት ጓደኞቿ ጋ ከለንደን ወደ ሶሪያ የሄደችው የ15 ዓመቷ አሚራ አባት የሆኑት አቶ አባስ ሁሴን Innocence of Muslims የሚለው ፊልም እስልምና እምነትን አዋርዷል በማለት በለንደን አሜሪካ ኤምባሲ ፊት-ለ-ፊት በተደረገው ሰልፍ ላይ አሜሪካ ትቃጠል፣ ሙስሊም ክሩሴድን ያጠፋል አሜሪካንና እንግሊዝን ጨምሮ…. የሚሉ መፈክሮች ጀርባ በስሜት መፈክር ሲያስተጋቡ የሚታዩበት ቪዲዮ ይፋ ሆኗል።
መፈክር ብቻ ሳይሆን የአሜሪካንና እስራኤል ባንዲራ ሲቃጠል አቶ አባስ አጃቢ ናቸው።

ልጃቸው ወደ ሶርያ ለመግባት በቱርክ በኩል ስታቋርጥ በካሜራ እይታ ውስጥ ከገባችና ሁኔታው በእንግሊዝ መንግስት በገሊ ከተነገረ በኋላ አቶ አባስ የእንግሊዝን ፖሊስ ተጠያቂ ማድረጋቸው ይታወሳል። በወቅቱ በብሪታኒያ ፖሊስ ማዕከል ስኮትላንድ ያርድ ቃለምልልስ ሲሰጡ ልጃቸው ስለአክራሪነት ፈጽሞ የምታውቅበት መንገድ ይፈጠራል ብለው እንደማያምኑ ሳግ እየተናነቃቸው ሲናገሩ ሰምተናል።
ነገር ግን አሁን ቀስቱ ወድሳቸው ዞሯል። ከ3 ዓመታት (2012) በፊት የዛሬን ጦስ ሳያስቡት እንግሊዝን ባስበረገገው የጽንፈኞች ሰልፍ ላይ ተዋናይ መሆናቸው በቀላሉ የማይታይ፣ ለልጃቸው የISIS ነፍሰ ገዳይ ለመሞሸር ድንበር ማቋረጧ በቀጥታ ተጠያቂ መሆናቸው አይቀሬ ነው። አሜሪካንም ሆነች እንግሊዝ ጉዳዩን በቀላሉ አያዩትም። ለዚህ ምክንያቴ አቶ አባስ:–
1. የአሜሪካኑን 911 እና የእንግሊዙን 7 July 2005 የሽብርተኞች ጥቃትን በአደባባይ የደገፈው ብሪታኒያዊው አካራሪ፣ አክቲቪስትና የሙስሊም ማህበረሰብ ጠበቃዎች ሊቀመንበር አንጀም ቾዳሪ የመራው ሰልፍ ላይ መገኘታቸው
2. በዛ ሰልፍ ላይ ከታደሙት መካከል Michael Adebowale የተባለ ወጣት ከዚያ የጽንፈኞች ሰልፍ አንድ ዓመት በኋላ የብሪታኒያን ወታደር Lee Rigbyን በደቡብ ምሥራቅ ለንደን በጠራራ ፀሐይ በመኪና ገጭቶ በስለት ወጋግቶ የገደለ መሆኑ
ልጃቸውን ከማጣታቸው ጋር ተደማምሮ የአቶ አባስን ቀጣይ ሕይወት መሪር ያደርገዋል።
ሆኖም ሰው የዘራውን ማጨዱ አይቀርም ቢባልም በልጃቸው ማንነት ላይ የነበራቸውን ሚና እርግጠኛ ሆኖ መናገር አዳጋች ነው።
ሆኔታው ግን ለጅምላ ፈራጆች ትልቅ ሲሳይ እንደሚሆን እርግጠኛ ነኝ። የኢትዮጵያ ሙስሊሞች እንቅስቃሴን በጎሪጥ ለሚያዩ ሰዎች፣ ህወሓት የሚሰራው ፕሮፓጋንዳ ለኀይማኖታቸው፣ ለብሔራቸው… በሚመች መልኩ በትሪ ጠረጴዛቸው ላይ ቁጭ ሲቀርብ ተስገብግበው ለሚሻሙ ሰዎች ለቁንጽል መረጃቸውና ድምዳሜያቸው ግዙፍ ርዕስ አግኝተዋል።
ድምጻችን ይሰማ በዚህ ውዥንብር ሳይደናገር ላለፉት 3 ዓመታት ያሳየንን ሰላማዊ እና ስልጡን ተቃውሞ እንደሚቀጥል ቅንጣት ታህል ጥርጥር የለኝም።
Kassa Hun Yilma

posted by Aseged Tamene

 

የኢትዮጵያን ተገኘው ጋዝ ክምችት ሀገራችንን በአለም ቁጥር አንድ የተፈጥሮ ጋዝክምችት ያላት ሀገር አድርጓታል

አለም የተፈጥሮ ዘይት ክምችት ታሪክ እስከዛሬ ሩሲያ ላይ
የሚደርስ ሀገር የለም ነበር ሩሲያ 47 ትሪሊዮን 700
ቢሊየን ኪውቢክ ሜትር የሚሆን የተፈጥሮ ዘይት ክምችት
በመያዝ ነበር የአለምን ሪከርድ ተቆጣጥራ የኖረችው ዛሬ
ይህን ቦታ በብዙ ኪውቢክ ሜትር ልዩነት ሀገራችን
ተቆጣጥራዋለች ፣ ይህ በአርባ ምንጭ የተገኘው ጋዝ
ክምችት ሀገራችንን በአለም ቁጥር አንድ የተፈጥሮ ጋዝ
ክምችት ያላት ሀገር አድርጓታል ።
*የጁቡቲ መንግስት በበኩሉ የኢትዮጵያን የተፈጥሮ ጋዝ
ለማከማቸት፣ለማጣራት እና ለዓለም ገበያ ለማቅረብ በ2
ነጥብ 6 ቢሊዮን ዳላር አዳዲስ ተርሚናሎች እየገነባ ነው።
*ጅቡቲ በዓመት ቢያንስ 10 ሚሊዮን ኪዩቢክ ሜትር የተፈጥሮ
ጋዝ ከኢትዮጵያ ወደ ቻይና ለመላክ እየተሰናዳች መሆኑም
ተጠቁሟል።
*በዚሁም መሰረት ከአርባ ምንጭ ወደ ጅቡቲ የ1ሺ 231
ኪሎ ሜትር የተፈጥሮ ጋዝ ማስተላለፊያ ቱቦ ዝርጋታ
ሊጀመር ነው::

ከአርባ ምንጭ ወደ ጅቡቲ የ1ሺ 231 ኪሎ ሜትር የተፈጥሮ ጋዝ ማስተላለፊያ ቱቦ ዝርጋታ ሊጀመር መሆኑ ተሰማ…

የሚዘረጋው የተፈጥሮ ጋዝ ማስተላለፊያ ቧንቧ ከአርባምንጭ ተነስቶ በአዋሳ በድሬዳዋ አድርጎ በመጨረሻም ጁቡቲ ወደብ እንደሚደርስ ታውቋል። ይህን ስራ ለማስጀመር የሚስችል ፈንድ መገኘቱን እንዲሁም በኢትዮጵያ መንግስትና በጅቡቲ መካከል የስምምነት ውል መፈረሙንም የዘገበው ሰንደቅ ጋዜጣ ነው፡፡

በአርባምንጭ የተገኘው የተፈጥሮ ጋዝ ክምችት በዓለም ከፍተኛ ክምችት ካላት ሩሲያ የሚበልጥ መሆኑ ተገልጿል።

በአርባ ምንጭ የተገኘው የጋዝ ክምችት አዋጭነቱ ከካሉብ የተፈጥሮ ጋዝ ክምችት ጋር ፈጽሞ የማይገናኝና ለአበዳሪ ሀገራትም ከፍተኛ የሆነ መተማመን የፈጠረ በመሆኑ ለቱቦው ዝርጋታ ፈንድ እንዲለቀቅ አስችሏል።

ኢትዮጵያም በዓለም ደረጃ ቁጥር አንድ የተፈጥሮ ጋዝ ክምችት ባለቤት የሚያደርጋት ከመሆኑም በላይ በቀጣይ በኢኮኖሚዋ ላይ አይነተኛ ድርሻ ይኖረዋል ሲል ጽፏል ጋዜጣው፡፡

የጁቡቲ መንግስት በበኩሉ የኢትዮጵያን የተፈጥሮ ጋዝ ለማከማቸት፣ ለማጣራት እና ለዓለም ገበያ ለማቅረብ በ2 ነጥብ 6 ቢሊዮን ዳላር አዳዲስ ተርሚናሎች እየገነባ ነው። ጅቡቲ በዓመት ቢያንስ 10 ሚሊዮን ኪዩቢክ ሜትር የተፈጥሮ ጋዝ ከኢትዮጵያ ወደ ቻይና ለመላክ እየተሰናዳች መሆኑም ተጠቁሟል።

የአርባምንጩን የተፈጥሮ ጋዝ እያለማ የሚገኘው አፍሪካ ኦይል ኮርፖሬሽን የተባለ የካናዳ ኩባንያ ነው። ኩባንያው በነዳጅና በተፈጥሮ ጋዝ ፍለጋና ማምረት ላይ የተሰማራ ሲሆን፤ በአሁኑ ሰዓት ኩባንያው በኬኒያ፣ በኢትዮጵያ እና በፑንትላንድ ሥራዎቹን እያከናወነ ይገኛል..

ተፈጥሮዊ የሽበት መከላከያ ዘዴዎች - Natural Remedies for Graying Hair

You can always dye your hair to keep those gray strands out of the picture. Although effective, this solution can take up plenty of your time and money in the long run. Undergoing constant hair coloring also damages your tresses due the harsh chemicals dyes contain. Why not try the following solutions instead to slow down or even reverse the graying process?

Have a High-Protein Diet

Protein is necessary for hair growth and health. Enjoy a thicker, more appealing mane by loading up on lean meat, whole grains, eggs, soy, milk and cereals.

Consume Foods Rich in Iron

Iron is necessary for the production of red blood cells, components of the blood responsible for the transport of oxygen molecules. With better oxygen distribution to the scalp, it’s easier to keep your hair in tip-top shape. Excellent sources of iron include liver, pumpkin seeds, beans and dark leafy green vegetables.

Eat Iodine-Packed Foods

The mineral iodine is important for the production of melanin, a pigment that gives hair its dark color. Keep those gray strands at bay simply by regularly consuming fish, sea vegetables, cranberries, strawberries and potatoes.

Nourish Hair Follicles with Butter

Giving the hair follicles all the nurturing it can get helps keep graying to a minimum. Gently massage butter onto your scalp to allow the nutrients to be absorbed and promote blood circulation. Shampoo and rinse the hair afterwards.

Eat or Apply Curry

The consumption of foods with curry promotes superb blood circulation, thus allowing the scalp to get the nutrients it needs much better. You may also apply an all-natural hair tonic made from curry powder or leaves boiled in coconut oil.

Apply an All-Natural Hair Dye

Massage black tea with a tablespoon of iodized salt onto the hair and allow it to stay there for 3 hours before rinsing. It’s possible to apply yogurt with black coffee or henna powder instead. You may also try soaking some strips of dried ribbed gourd in coconut oil. After 3 days, boil until a black residue forms. Let cool and massage the solution onto your tresses.

Deal with Stress

It’s a known fact that the appearance of gray hair can be accelerated by stress. Even if you are leading a busy life, there are plenty of ways to deal with stress. Some of them include listening to music, having a pet or writing in your journal.

Take a Homemade Hair Elixir

You can come up with an anti-inflammatory and antioxidant-packed elixir that can help you attain attention-grabbing mane. To do this, simply grate ginger and add to honey. Consume one teaspoon of this potent solution daily.

It’s up to you to find out which ones among the above solutions to graying hair work best on you. Don’t give up trying to deal with your cosmetic problem via the all-natural approach in order to save your hair from irreversible damage.

እንቅልፍ በቶሎ እንዲወስደን ማደረግ ያለብን ዘዴዎች

ሌሊት በመኝታ ሰዓት እንቅልፍ ቶሎ የማይዘን ከሆነ የአሜሪካ ተመራማሪዎች ችገሮቹን ይቀርፋሉ ያሉትን ዘዴዎች እናካፍልዎ።
1.    ከመኝታ በፊት ቢያንስ ለ60 ደቂቃዎች ያክል ማረፍ፦ ቀኑን ሙሉ በስራ ተወጥረን ከዋልን ማታ ላይ በቀላሉ እንቅልፍ ስለማይወስደን ሁሌም ከመኝታ በፊት ለ60 ደቂቃዎች ያከል እራስን ማረጋጋ   ወይም እረፍት ማድረግ እንቅልፍ ቶሎ እንዲወስደን ከሚረዱን ዘዴዎች አንዱ ነው።
2.    ለብ ባለ ውሃ ገላን መታጠብ፦ ከመኝታ በፊት ለብ ባለ ውሃ ገላን መታጠብም በመኝታ ሰዓት እንቅልፍ ቶሎ  እንዲወስደን ያደርጋል ተብሏል።
      በሙቅ ውሃ ታጥበን ከመታጠቢያ ቤት ስንወጣ የተውነታችን ሙቀት ባንዴ እንዲቀንስ በማደረግ የእንቅልፍ ስሜት እንዲሰማን አድርጎ ለእንቅልፍ እጅ እንድንሰጥ ያደርገናል።
3.    ካልሲ አድርጎ መተኛት፦ ካልሲ አድርጎ መተኛትም እንቅልፍ ቶሎ እንዲይዘን ያደርጋል ይላሉ ተመራማሪዎቹ።
      ይህም ካልሲው እግራችንን እንዲሞቅ በማድረግ እንቅልፍ እንዲወስደን ያደርጋል ተብሏል።
4.    የእንቅልፍ ስሜተ እስኪሰማን ድረስ አልጋ ላይ አለመውጣት፦ የእንቅል ስሜት ሳይሰማን አልጋ ላይ ወጥተን መተኛት ብቻውን እንቅል በቶሎ እንዲይዘን አያደርግም።
       ስለዚህም ተክክለኛ የእንቅልፍ ስሜት ሲሰማን አልጋ ላይ ወጥተን የምንተኛ ከሆነ በቶሎ እንቅልፍ ይወስደናልም ተብሏል።
5.    እራስን ማረጋጋት፦ በስራ እና በተለያዩ ነገሮች ተወጥሮ የዋለ አዕእምሯችንን በመኝታ ሰዓት ሳይሆን ቀን ላይ መተግበር እንቅልፍ በቶሎ እንድይዘንም ይረዳናል ተብሏል።
6.    በመኝታ ሰዓት የእንቅልፍ አይዘኝም ስጋትን ማስወገድ፦ በመኝታ ሰዓት እንቅልፍ አይዘኝም ብለን ስጋት ከተፈጠረንብ ተኝቶ ከማሰብ ይልቅ ከአልጋችን ላይ ተነስተን የእንቅልፍ ስሜት እስኪሰማን በሌላ     ክፍል መቆት ይመከራል።
በተጨማሪም ከመኝታ በፊት አንቅልፍ አይዘኝም የሚለውን አስተሳሰብም ማስወገድ አለብ ብለዋል ተመራማሪዎቾ።
7.    የእጅ ወይም የግድግዳ ሰዓቶን ከአልጋዎ አካባቢ ማራቅ፦ በመኝታ ሰዓት ተኝተን ሰዓት የምንመለከት ከሆነ በራሳችን መንገድ እንቅክፍን እያባረርን ነው ይላሉ ተመራማሪዎቹ።      
       ለዚህም ሰዓታችንን ከመኝታችን አካባቢ ማራቅ ወይም ከእይታችን ውጭ ማስቀመጥ ቶሎ እንቅልፍ እንዲይዘን ያግዘናል።
8.    ወረቀት ላይ መጻፍ፦ ሃሳብ አስጨንቆን እንቅልፍ ከከለከለን በውስጣችን ያለውን ሃሳብ በወረቀት ላይ ማስፈር እንቅልፍ ቶሎ እንዲመጣ እና ያለ ሃሳብ እንድተኛም ይረዳናል ተብሏል።
ምንጭ፦ yahoo.com/health from FBC
በሙለታ መንገሻ

ለረጅም ሰዓት መቀመጥ የሚያስከትለው ጉዳት

ከረጅም የእግር ጉዞ አንዲሁም ለረጅም ጊዜ ስራን ቆመን ከሰራን በኋላ መቀመጥ እረፍት ለማድረግ የሚመከር ቢሆንም፥ ለረጅም ሰዓት መቀመጥ ግን ጤናችንን እንደሚያዛባ ጥናቶች ያመለክታሉ።
ለረጅም ሰዓት መቀመጥ ጡንቻን፣ አጥንታችን እና የአተነፋፈስ ስርዓታችን እንዲዛባ በማድረግ እንዲሁም አዕምሯችን በሚሰራው ስራ ላይ ትኩረት እንዳይሰጥ በማድረግ ነው ጤናችንን ያውካል ያሉት ተመራማሪዎቹ።
ለረጅም ሰዓት መቀመጥ፦
አዕምሯችንን እና የሰውነት አካልን ይጎዳል፦ ለረጅም ሰዓት በቢሮ ውስጥ ወይንም በቤታችን ሶፋ ላይ ኮምፒውተራችንን ለመጠቀም ለረጅም ሰዓት ተቀምጠን የምንውል ከሆነ የሰውነታችን እና የአዕምሯችን ጤናን ያውካል።
ስለዚህ በተቻለን አቅም መንቀሳቀስ እና የቁም ጠረጴዛዎችን በመጠቀም ቆመን መስራት ይመከራል።
የጀርባ አጥንታችንን / spinal cord/ ይጎዳል፦ ለረጅም ሰዓት የምንቀመጥ ከሆነ የጀርባ አጥንታችን በቀላሉ ስለሚጎዳ ለጀርባ ህመም ሊያጋልጠን ይችላል።
የአተነፋፈስ ስርዓታችንን ያዛባል፦  ስፓይናል ኮርዳችን በመቀመጥ ብዛት ሊታጠፍ ስለሚችል ይህ ደግሞ ሳንባችን በቂ ቦታ እንዳያገኝ ያደርገዋል ይህም ሳንባችን በቀላሉ ለመታጠፍ እና ለመዘርጋት ነጻነትን ያጣል፥ ይህም ሳንባችን አየር እንደልቡ እንዳያስገባ እና እንዳያጠጣ በማገድ የአተነፋፈስ ስርዓታችንን ያዛባል።
በስራችን ላይ ትኩረትን እንድናጣ ያደርጋል፦ ሰውነታችን በቂ ኦክስጅን እንዳያገኝ በማድረግም የአእምሯችን ጤና ላይ ጉዳት ሊያስከትልም ይችላል ተብሏል።
ይህም በምንሰራው ስራ ላይ ትኩረት ሰጥተን እንዳንሰራ ያደርገናለም ተብሏል።
ስለዚህም ሙሉ ጤነኛ ለመሆን እና የምንሰራውን ስራ በትኩረት ለመስራት ያግዘን ዘንድም ስራችንን እየተንቀሳቀስን ወይንመ ቆመን መስራት ይመከራል።
የስራችን ጸባይ እና ሁኔታ ቆመን እንዳንሰራ የማይፈቅድ ከሆነም በቀን ውስጥ ለተወሰነ ደቂቃዎች የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ አስፈላጊ መሆኑንም ጥናቱ ያመለክታል።
ምንጭ፡ medicaldaily.com from FBC
የተተረጎመው እና የተጫነው፡ በሙለታ መንገሻ

Health: ፍቅረኛዬ ቤተሰቦቼ አግቢ ስላሉኝ አግባኝ ወይም እንለያይ የሚል ምርጫ ሰጠችኝ፤ ምን ይሻለኛል?

ፍቅረኛዬ ቤተሰቦቼ አግቢ ስላሉኝ አግባኝ ወይም እንለያይ የሚል ምርጫ ሰጠችኝ፤ ምን ይሻለኛል?
ቢ ነኝ
ውድ ጠያቂያችን ቢ የሁኔታህን አሳሳቢነት ግምት ውስጥ በማስገባት ከሌሎች ደብዳቤዎች ያንተን በማስቀደም ይኸው ፈጣን ምላሻችንን ሰጠንህ፡፡ ከጽሑፍህ እንደተረዳነው በማግባትና በመለየት መካከል አንዱን ለመምረጥ ተቸግረሃል፡፡ ለዚህ ደግሞ መፍትሄው ውሳኔ የመስጠት ክህሎትን (Decision Making Skill) ተግባራዊ ማድረግ ነው፡፡ በመሆኑም በዚህ ክህሎት ስር ያሉ የተለያዩ ስልቶችን/techniques/ በማንሳት ላንተ ሁኔታ አቅጣጫ በሚጠቁም መልኩ እናሳይሃለን፡፡

እንደዚህ አይነት ውሳኔ ለመስጠት የሚያስቸግሩ ነገሮች በሚያጋጥሙ ጊዜ መጨነቁና መወጣጠሩ የግድ ነው፡፡ ነገር ግን ቁምነገሩ መጨናነቁ ሳይሆን፣ ጊዜ ወስዶ ስለጉዳዩ በጥሞና በማሰብ የመፍትሄ እርምጃ መውሰዱ ነው፡፡ ይህንንም ለማድረግ የመጀመሪያው ተግባር ችግሩን በሚገባ መለየት (Identify the problem) ነው፡፡ ፍቅረኛህ ለምንስ ሁለት አማራጮችን ብቻ ሰጠችህ? በጽሁፍህ እንደገለፅከው ቤተሰቦቿ እንድታገባ ስለፈለጉ ፍቅረኛህን ወጥረው ያዟት እሷም ላንተ ይህንን ምርጫ ሰጠችህ፡፡ ስለሆነም አሁን ያንተ ዋነኛ ችግር እሷን ከማግባትና ከእርሷ ጋር ተለያይቶ በመኖር መካከል መወጠርህ ነው፡፡ ያ ማለት የመጀመሪያው ተግባርህ ችግሩን መለየት ሲሆን ይህንንም ከውነሃል፡፡
ቀጣዩ ተግባርህ፣ ያሉህን አማራጮች በሙሉ ማየት (brain strom all possible option) ነው፡፡ በዚህም መሰረት ያሉህ አማራጮች አንደኛ ቤተሰቧ በሚሰጧችሁ ገንዘብ መሰረግና ከፍቅረኛህ ጋር አብሮ መኖር፣ ሁለተኛ ፍቅረኛህን አለማግባትና ከእሷ ተለይቶ መኖር ሲሆን ሶስተኛ አማራጭም አለህ፡፡ ይህም ፍቅረኛህን በማሳመን የተወሰነ ጊዜ ቆይቶ ራስን አጠንክሮ መጋባት ነው፡፡
ዋናው ጉዳይ ደግሞ ያለው፣ ከእነዚህ አማራጮች ውስጥ አንዱን መምረጡ ላይ ነው፡፡ ይህንንም ለማድረግ ቀጣዩን ተግባር መወሰኑ ወሳኝ ነው፡፡ ይህም እያንዳንዱ አማራጭ በአጭር ጊዜና በረጅም ጊዜ የሚያስከትለውን ጥሩና መጥፎ ነገሮችን መለየት ነው፡፡ ውድ ቢ ሶስቱንም አማራጮች በወረቀት አስፍራቸውና በእያንዳንዱ ስር ያን አማራጭ ብትመርጥ ምን ጥሩ፣ ምንስ መጥፎ ነገሮችን ሊያስከትል ይችላል ብለህ በሚገባ በማሰብ በዝርዝር ጻፋቸው፡፡
ምሳሌ ልስጥህ፤ የመጀመሪያው አማራጭ ፍቅረኛህን ማግባት ነው፡፡ ይህንን አማራጭ ብትተገብረው ተከትሎ ከሚመጡ ጥሩ ነገሮች አንዱ፣ የምትወዳት ፍቅረኛህ ጋር አብሮ መኖር ትችላለህ፡፡ በተቃራኒው ደግሞ ተከትለው ከሚመጡ መጥፎ ነገሮች ውስጥ አንዱ በሌሎች ገንዘብ ሠርግህን ታከናውናለህ፡፡ እንዲህ እያደረክ ይህንን አማራጭ ብትመርጥ የሚከተሉትን ጥሩና መጥፎ ነገሮችን በዝርዝር ፃፋቸው፡፡ ለሌሎች አማራጮችም በተመሳሳይ ምርጫውን ተከትለው የሚመጡ ጥሩና መጥፎ ነገሮችን ዘርዝረህ ፃፍ፡፡
እዚህ ላይ ሁለት ነገሮችን መናገር ይኖርብኛል፡፡ አንደኛው ይህ ጥሩ ወይም መጥፎ ነገር ይከሰታል ብለህ ብታሰፍር በቂ መረጃዎች መኖራቸውን ማረጋገጥ ይገባሃል፡፡ በሌላ ቋንቋ ለእያንዳንዱ ይከሰታል የምትለው ጉዳይ አላማና የሆነና ምክንያታዊ መረጃ ሊኖርህ ይገባል፡፡ ለምሳሌ ሶስተኛውን አማራጭ ብትመርጥ ፍቅረኛዬን ማሳመን አልችልም የሚል ነገር ብታስቀምጥ፣ ይህ እምነትህ ትክክል ለመሆኑ በቂ የሆነ ማስረጃ ሊኖርህ ይገባል፡፡
ሌላው ጉዳይ ደግሞ ዲካታስትፎፊንግ /Decatastrophing/ የሚባል ስልት አለና ይከሰታሉ የምትላቸውን መጥፎ ነገሮን ስታስቀምጥ ይህን ስልት ተጠቀምበት፡፡ ይህ ስልት ማለት ደግሞ አንድ መጥፎ ነገር ይከሰታል ስትል፣ ነገሩ የመከሰት ዕድሉ ምን ያህል ነው የሚለውን ማጤን፣ የችግሩ መጠን ምን ያህል ክብደት /Magnitude/ ይኖረዋል የሚለውን መገመት ብሎም ችግሩን ከመከሰቱ በፊት ለመከላከል የምትችልባቸውን መንገዶችን ወይም ችግሩ ሊከሰት መቋቋም የምትችልበትን መንገዶች ቀደም ብሎ ማሰብ ማለት ነው፡፡ በምሳሌዎች ላስረዳህ፡፡ አንደኛውን አማራጭ ብትመርጥ ከሚከተሉት መጥፎ ነገሮች አንዱ ራሳችሁን ሳትችሉ ልጅ መውለድ ይመጣል የሚል ነገር አሰፈርክ እንበል፡፡ በዚህ ጊዜም ልጅ የመውለድ እድላችሁ ምን ያህል ነው፡፡ ልጅ ቢወለድ የሚከሰትባችሁ ችግር ምን ያህል ነው እና ልጅ እንዳትወልዱ ማድረግ የምትችሉባቸው መንገዶች ወይም ልጅ ቢወለድና ችግር ውስጥ ብትገቡ እንዴት አድርጋችሁ ችግሩን መቋቋም እንደምትችሉ ማሰብ ማለት ነው፡፡ በተቃራኒው አማራጭ ሁለትን ብትመርጥ ከፍቅረኛህ ጋር መለያየት ተከትሎ የሚመጣ መጥፎ ነገር ነው ብለህ አሰብክ እንበል፡፡ ስልቱንም በተግባር ለማዋል አንጋባም ብትላት፣ ፍቅረኛህ ጥላህ የመሄድ ዕድሏን ማጤን፣ ጥላህ ብትሄድ ምን ያህል እንደምትጎዳ መገመትና ጥላህ እንዳትሄድ ማድረግ የምትችልበትን መንገዶች ወይም ጥላህ ስትሄድ የሚደርስብህን ጉዳት ለመቋቋም የምትችልበትን መንገዶች ማሰብ ይኖርብሃል፡፡
በአጠቃላይም፣ እያንዳንዱ አማራጭ ብትመርጠው ተከትለው የሚመጡ ጥሩና መጥፎ ነገሮን በዝርዝር ማብሰልሰልና በጽሑፍ ማስቀመጥ ዋናው ጉዳይ ነው፡፡ በመቀጠል ደግሞ ከሶስቱ አማራጮች ብዙ ጥሩ ነገሮችን የሚያስከትለውን ወይም ብዙ መጥፎ ነገሮች የማያስከትለውን አንዱን አማራጭ መምረጥ፣ ብሎም በዛ ምርጫህ ምክንያት ሊመጡ የሚችሉ ጉዳቶችን አምኖ ለመቀበል ራስን ማዘጋጀት ነው፡፡
እዚህ ላይ አንድ ነገር ልጠቁምህ፡፡ አሁን አንተ እየመረጥክ ያለኸው ምርጫ እንደ ሌሎች አይነት ምርጫዎች /ለምሳሌ ሁለት ቦታ ስራ አልፈህ አንዱን መምረጥ/ ቀላል አይደለም፡፡ ለዚህ ደግሞ አይነተኛ ምክንያቱ አንተ እየመረጥካቸው ያሉ አማራጮች ስሜታዊ የሆኑ ጉዳዮች (emotional component) አሉት፡፡ የብዙ ዘመን ፍቅረኛን ማጣት የሐዘን ስሜት፣ እሷን ከቤተሰቦቿ በሚገኝ ገንዘብ ማግባት የተረጅነት ስሜት፣ እሷን አሳምኖ ሰርጉን ማዘግየት በእሷ በኩል የመናደድ ስሜት፣ ባንተ በኩል እሷን ለማሳመን የትዕግስት መፈተን ስሜት፣ ወዘተ በውሳኔህ ውስጥ አብሮ ይኖራል፡፡ እንደነዚህ አይነት ስሜታዊ ጉዳዮችን ለመወሰን የስነ ልቦና ባለሙያዎች ጥሩ ስልት የሚሉት፣ ከእያንዳንዱ ምርጫ ጋር የሚመጡ ሁኔታዎችን ማጤን ብሎም ራስን ውሳኔው በሚነካው ሰው ቦታ የማስቀመጥ ስልትን (reattribution) መጠቀም ወሳኝ ነው፡፡ በመሆኑም ፍቅረኛህን አላገባሽም የሚለውን ውሳኔ ለማሳወቅ ከመነሳትህ በፊት፣ ራስህን በፍቅረኛህ ቦታ አድርገህ፣ ላገባ ነው የሚለውን ውሳኔ ለቤተሰቦችህ ከማሳወቅህ በፊት፣ ራስህን በቤተሰቦች ቦታ አድርገህ፣ የተወሰነ ጊዜ ጠብቂኝ ብለህ ለፍቅረኛህ ከመናገርህ በፊት እራስህን በፍቅረኛህ ቦታ አስቀምጠህ ወዘተ ማሰቡ ጠቃሚ ነው፡፡
አንዱን አማራጭ ከመረጥክና በምርጫህ የተነሳ የሚመጣውን ነገር ለመቀበል ከተዘጋጀህ በኋላ፣ የመጨረሻ ተግባርህ የወሰንከውን ለፍቅረኛህ ማሳወቅ ነው፡፡ በዚህ ጊዜ ደግሞ ሁለት ዘዴዎችን መጠቀሙ ጠቃሚ እንደሆነ ባለሙያዎች ያስረዳሉ፡፡ አንደኛው ፍቅረኛህ ራሷን በአንተ ቦታ እንድታስቀምጥና ውሳኔ እንድትሰጥ መጠየቅ (Reattribution) ነው፡፡ ሁለተኛው ደግሞ ካንተ ሁኔታ ጋር ተመሳሳይ የሆኑ ታሪኮችን በመንገር (story telling) ወደ ራስህ ውሳኔ የማሳወቅ ተግባር መሄድ ነው፡፡ ብሌን ኪኖር የተባለ ምሁር በ2005 እ.ኤ.አ በሰራው ጥናት ለሰዎች የሌሎችን ታሪክ መናገር፣ ሰዎቹ ሀሳባቸውን እንዲቀይሩ ወይም ቢያንስ የእኛን ሁኔታ እንዲረዱና እንደሚያደርጋቸው አሳይቷል፡፡ ስለሆነም አንተ ተመሳሳይ ታሪኮችን በመንገርና ፍቅረኛህ ባንተ ቦታ ሆና እንድትወስን በማድረግና ውሳኔህን በማሳወቅ በውሳኔህ መሰረት በመንቀሳቀስ ውጥረትህን ማርገብ ትችላለህ፡፡ በስተመጨረሻም እላይ የጠቀስኳቸውን ተግባራት በቅደም ተከተል በመተግበር፣ ከችግርህ እንድትወጣ እያሳሰብኩ መልካሙን በመመኘት የዛሬ ምላሼን በዚሁ አጠናቀቅሁ፡፡